Kościół św. Anny

Na północ od Wzgórza Świątynnego w Jerozolimie, nieopodal jego północnego i zachodniego muru, wznoszą się budynki Mameluków.

Zostały one wzniesione w latach 1250-1517. Wśród wąskich uliczek znajdują się tutaj liczne meczety, szkoły religijne oraz klasztory.

Kunsztownie zdobione, są przykładem wspaniałych dokonań architektury islamu. Tuż obok wznosi się najpiękniejszy przykład architektury Krzyżowców w Jerozolimie - kościół św. Anny (XII wiek) zbudowany w pobliżu Bramy św. Szczepana.

Obok tego pięknego romańskiego kościoła znajdują się zabytkowe ruiny z biblijną sadzawką Betesda, Sadzawka Owcza - (hebr. בית חסדא).

Jest to sadzawka, czyli basen wodny w muzułmańskiej części Jerozolimy, na szlaku doliny Bet Zeta. 

Opisuje ją Ewangelia Jana jako otoczoną pięcioma przykrytymi dachem kolumnadami, czyli krużgankami, położoną w pobliżu Bramy Owczej (J 5,1-8).

Była miejscem cudownych uzdrowień. Do XIX w. nie wiedziano, gdzie się znajduje. Podejrzewano, że późniejszy redaktor Ewangelii Jana stworzył ją, jako pojęcie literackie, metaforyczne.

Ostatecznie jednak odnaleziono ruiny, które pasują do opisu z Ewangelii. Herod, w związku z budową nowej świątyni, kazał odbudować te wielkie zbiorniki wody i otoczył je z czterech stron halami portykowymi, a piątą halę wzniósł wyżej, na murze rozdzielającym obie cysterny.

Tutaj zbierali się chorzy, aby wodą z sadzawek, uchodzącą za cudowną, ulżyć własnym cierpieniom. Miejsce to nazywa się Ber Hesda, Dom Miłosierdzia.

Kościół św. Anny jest najlepiej zachowanym kościołem w stylu romańskim. Wybudowany został ok. 1100 r. przez krzyżowców. Upamiętnia narodziny Maryi.

Według tradycji chrześcijańskiej stał tutaj dom Anny i Joachima, rodziców Maryi. Kościół ufundowała w 1150 roku królowa Alda.

Była ona wdową po pierwszym królu Jerozolimy epoki krzyżowców, Baldwina I. Sułtan Saladyn po zajęciu Jerozolimy, zamienił kościół na meczet, a klasztor na szkołę koraniczną. Dziś można jeszcze odczytać dedykację sułtana Saladyna umieszczoną nad głównym portalem.

W latach sześćdziesiątych XIX w. sułtan osmański Abdul Medjid podarował ten kościół Napoleonowi III w podzięce za pomoc francuską, udzieloną w czasie Wojny Krymskiej. Na rozkaz cesarza odrestaurowano pierwotny dokładnie wygląd kościoła. 

Ta trójnawowa bazylika romańska, zbudowana z ciężkich bloków kamiennych z małymi okienkami, posiada wspaniałą akustykę. Bryła kościoła św. Anny jest zwarta, kanciasta i surowa, jak na architekturę krzyżowców przystało. 

Pod kościołem znajduje się niewielka krypta, która podobno  znajduje się dokładnie w miejscu domu Joachima i Anny.

W okresie Drugiej Wojny Światowej żołnierze Armii Polskiej na Wschodzie umieścili przy ołtarzu w krypcie pamiątkową tablicę o następującej treści:
W ZBROJNYM POCHODZIE DO POLSKI PRZEZ
ZIEMIĘ ŚW. UCZNIOWIE SZKÓŁ PODCHORĄŻYCH
CENTRUM WYSZKOLENIA ARMII POLSKIEJ NA
WSCHODZIE ODDAJĄC HOŁD NIEPOKALANEJ W
MIEJSCU JEJ NARODZENIA – POLECAJĄ SIĘ JEJ
OPIECE NA ZAWSZE – A SZCZEGÓLNIE NA OKRES
WALKI O WOLNOŚĆ OJCZYZNY I POWRÓT DO
SWYCH RODZIN. JEROZOLIMA 29-1-1944.

Polska tablica jest obecnie przechowywana w Nowym Domu Polskim sióstr Elżbietanek w Jerozolimie.

W kościele św. Anny można spędzić długie godziny, słuchając, jak dźwięki niosą się po romańskim murach. Ale tuż za murem tętni życiem stara Jerozolima, która ma nam jeszcze wiele do zaoferowania...