Jezioro Genezaret

Jednym z najbardziej znanych w kulturze chrześcijańskiej zbiorników wodnych jest Jezioro Genezaret, znane również jako Jezioro Tyberiadzkie lub Morze Galilejskie, a po hebrajsku nazywane Kinneret. 

U północno-wschodnich wybrzeży Morza Galilejskiego znajdują się miejsca, w których żył i działał Jezus Chrystus. 

Siedząc nad jego brzegiem w Tyberiadzie, 212 m poniżej poziomu morza, chłonę spokój i ciszę emanujące od gładkiej tafli. Od wschodu Genezaret jest okolone stromymi żółtozielonymi wzgórzami Golan - widok przepiękny. Często jest spokojne, choć bywa też burzliwe. Ma wymiary polskich Śniardw (21 km długości, 13 szerokości), ale większą powierzchnię i jest dwa razy głębsze (średnio ok. 49 m). Dla rolnictwa taki zbiornik słodkiej wody to prawdziwy skarb, toteż wokół jeziora powstało wiele kibuców, a wodę transportuje się nawet do Jerozolimy. 

Podczas wyjazdów do Ziemi Świętej i pobytu nad Jeziorem Genezaret z reguły właśnie w jednym z kibuców zjada się obiad - najczęściej jest serwowana ryba św. Piotra (po arabsku musht czyli grzebień), w naturze żyjącą tylko w wodach Kinneret. Jej mięso jest pyszne, delikatne i soczyste.

Tyberiada od zarania była kurortem. Niegdyś gorące lecznicze źródła, ciepły klimat i jezioro przyciągały rzymskich sybarytów, dziś tłumnie przyjeżdżają turyści. Kuracjusze zjawiają się przez okrągły rok, ale wielu Izraelczyków, także zimą, ciepłą tu i łagodną, wpada tu na szabat.
Dzisiejsza hebrajska Teverya (ok. 40 tys. mieszkańców) to ładne, nowe miasto rozłożone na wzgórzach. Dla religijnych Żydów jedno z czterech świętych miast. Można tu zatrzymać się na zwiedzanie i na posiłek w jednej z rybnych restauracji nad brzegiem jeziora.

Tyberiadę założył król Herod Antypas w I w. i nazwał tak na cześć panującego cesarza Tyberiusza. Po zburzeniu przez Rzymian Jerozolimy w 70 r. n.e. i wygnaniu stamtąd mieszkańców Tyberiada długo była jednym z religijnych i duchowych centrów Żydów. Przez wieki Galilea była pod panowaniem Rzymian, Arabów, krzyżowców, wreszcie Turków. Zabytki po nich pozostały w mieście do dziś.

W Tyberiadzie koniecznie trzeba przejść nabrzeżną promenadą. Znajdują się przy niej restauracje, hotele, zabytki. Dawny krzyżacki kościół św. Piotra, którego nawa przypomina łódź rybacką, był przez stulecia muzułmańskim meczetem i tureckim karawanserajem (zajazd dla karawan) i dopiero pod koniec XIX w. znów stał się katolicką świątynią. Na jej dziedzińcu znajduje się Polski ślad – pomnik ufundowany przez żołnierzy Andersa.

Dalej napotkamy nieduży meczet Jama al Bahr z końca XIX w., który niszczeje, ale dodaje nabrzeżu uroku, by w końcu dojść do greckiego kościoła i klasztoru Apostołów - kompleksu budynków nad samym brzegiem jeziora.

Przypominający trochę małą twierdzę otoczoną obronnymi murami, ma swoje początki w bizantyjskim monastyrze. W ciągu wieków kościół i klasztor wielokrotnie niszczono i odbudowywano, jest więc wypadkową różnych stylów. Od klasztoru w głąb miasta ciągnie się długi fragment tureckiego muru miejskiego z pierwszej połowy XVIII w.

Ze starej zabudowy niewiele się zachowało - wojny (ostatnia w 1948 r.) oraz trzęsienia ziemi sprawiały, że Tyberiada kilkakrotnie w swojej historii była podnoszona z ruin. Koniecznie trzeba dojść do grobu Mosze Ben Mamona (znany jako Majmonides), pochodzącego z Hiszpanii filozofa, astronoma i lekarza, najsłynniejszego żydowskiego uczonego z czasów średniowiecza (ul. Ben Zakkai, kilkaset metrów na północny zachód od jeziora).

2,5 km na południe od centrum miasta (można iść wzdłuż brzegu, przy którym rozłożyły się plaże) leży Hammat Tiberias - kilkanaście gorących źródeł bogatych w sole, zakładów wodoleczniczych oraz starożytnych grobów żydowskich. To z powodu tych źródeł powstała Tyberiada.

Na zboczu wzgórza wznoszącego się nad szosą i jeziorem widać dobrze kopuły synagog: biała wieńczy sefardyjską, niebieska - aszkenazyjską, obie z czarnego i różowego kamienia.

Znajduje się tam jedno z najświętszych miejsc judaizmu - grób słynnego rabina Meira Baal Hanesa, który w II w. n.e. uczestniczył w spisywaniu Miszny, świętej księgi żydowskiej. Tu, tak jak przy grobie Majmonidesa, zawsze jest dużo pielgrzymów.

Brama Brandenburska

Spoglądając na Bramę Brandenburską (Brandenburger Tor) przypomina się scena z „Czterech Pancernych i Psa” jak po zdobyciu Berlina dzielni żołnierze zatykają zwycięską flagę na rydwanie Nike stojącym na szczycie Bramy  -  zastanawiam się w jaki sposób oni tam się dostali. Brama jest, obok wieży telewizyjnej, symbolem Berlina.

Została wybudowana w 1791 roku według projektu Carla Gottharda Langhansa, pochodzącego z Kamiennej Góry. Powstała w ramach berlińskiego muru celnego, na drodze do Brandenburga. Wraz z rozbudową muru celnego, zbudowano nową bramę, która miała upamiętniać Fryderyka II. W 1793 roku u szczytu Bramy Brandenburskiej ustawiono figurę kwadrygi powożonej przez Nike (Wiktorię). 

Po likwidacji muru celnego, w latach 80. XIX wieku, istniejące bramy miejskie Berlina zostały zlikwidowane – z wyjątkiem istniejącej do dziś Bramy Brandenburskiej. 

13 sierpnia 1961r. Brama znalazła się w bezpośrednim sąsiedztwie muru berlińskiego, przez co dostęp do niej był praktycznie niemożliwy (za wyjątkiem „oficjeli” ze strony NRD i służb granicznych). Po upadku muru berlińskiego – 22 grudnia 1989 r. – odbyło się uroczyste otwarcie Bramy Brandenburskiej. Pod bramą spotkali się wtedy kanclerz Zachodnich Niemiec Helmut Kohl i premier Wschodnich Niemiec Hans Modrow.

Począwszy od tego dnia Brama Brandenburska stanowi symbol jedności i wolności miasta. Wymiary bramy są imponujące - wysokość wynosi 26 m, szerokość 65,5 m, głębokość 11 m. Wybudowano ją w stylu wczesnoklasycystycznym z piaskowca łabskiego, który wydobywała berlińska firma kamieniarska Zeidler & Wimmel.

Inspiracją architekta były propyleje Akropolu w Atenach. Po obu stronach stoi po sześć 15-metrowych kolumn w stylu doryckim z jońskim rowkowaniem. Bazy kolumn mają średnicę 1,75 m. Attyka i filary dzielące przejazdy są pokryte reliefami, które przedstawiają m.in. czyny Herkulesa. W obu przybudówkach stoją wielkie posągi przedstawiające Marsa, chowającego miecz do pochwy i boginię Minerwę z lancą.

Modele obu rzeźb zostały wykonane przez Johanna Gotfryda Schadowa w 1792 r. Mars został przygotowany przez Carla Friedericha Wichmanna, a Minerwa - Johana Daniela Metzlera. Figury zostały zniszczone podczas II wojny światowej i zastąpiono je w latach 1951/52 kopiami wykonanymi przez kolektyw rzeźbiarski Kranolda. 

W bramie znajduje się 5 przejazdów. Środkowy jest nieco szerszy od pozostałych - aż do abdykacji cesarza Wilhelma II w 1918 roku był on zarezerwowany wyłącznie dla członków rodziny cesarskiej, ich osobistych gości oraz członków rodu Pfuel. 

Po obu stronach bramy znajdowały się od zawsze przybudówki dla straży i celników. Po zniesieniu Berlińskiego muru cłowo-akcyzowego na przełomie 1867/68, przybudówki zastąpiono kolumnadami. Wykonał je uczeń szkoły schinkelowskiej Heinrich Strack w 1868 r. Nowe kolumnady komponowały się o wiele lepiej z bramą.

  Brama jest ukoronowana prze około 5 metrową miedzianą rzeźbę, która także wykonał Schadow. Przedstawia uskrzydloną boginię zwycięstwa, która kieruje kwadrygę do miasta. Podczas II wojny światowej wykonano odlew gipsowy kwadrygi. Podczas bitwy o Berlin, została ona kilkukrotnie ostrzelana przez wojska niemieckie, po tym jak zawieszono przy niej czerwoną flagę. W wyniku ostrzału figura uległa zniszczeniu, a jedyną częścią, jaka pozostała w całości, była głowa jednego z koni (znajduje się on obecnie w Markisches Museum w Berlinie).

W czasie nocy sylwestrowej 1989/90, grupa ludzi wdrapała się na szczyt Bramy i pozbawiła kwadrygę kilku części (min. ogłowia). Wykonane w związku ze zdarzeniem oględziny wykazały istnienie o wiele poważniejszych zniszczeń: od budowy Muru nie wykonywano żadnych prac konserwatorskich przy kwadrydze, przez co większość wewnętrznych, stalowych części było mocno przerdzewiałych. Z tego powodu natychmiastowo zdemontowano i odnowiono figurę. Koszty utrzymania kwadrygi wynoszą rocznie około 200 tys. euro. Także brama, a głównie jej części z piaskowca wymagały znacznego remontu. 3 października 2002 roku, po 22-miesięcznej renowacji, odbyło się uroczyste odsłonięcie odnowionego monumentu. 

Brama widnieje na rewersach niemieckich monet euro o nominale 10, 20 i 50 centów. Znajdowała się także na rewersie banknotów 5-markowych ostatniej serii. Istniała także seria znaczków pocztowych wydawana przez Pocztę Niemiecką, poświęcona tej budowli. 

 Przed Bramą zawsze znajduje się tłum ludzi. Jest ona obowiązkowym punktem odwiedzin każdej szkolnej wycieczki oraz turystów odwiedzających stolicę Niemiec.