Mosty Budapesztu

Budapeszt jest przecięty szerokim korytem Dunaju.

Rzeka zawsze miała dla miasta duże znaczenie, ale była także naturalną granicą rozdzielającą dwie jego części – Budę i Peszt. Dopiero nieco ponad 100 lat temu oba brzegi zostały połączone pierwszym mostem.

Dziś jest ich znacznie więcej i stanowią nie tylko połączenie komunikacyjne między Budą i Pesztem, ale także ciekawą atrakcję turystyczną. 

W granicach Budapesztu wznosi się dziesięć mostów. Najsłynniejsze i jednocześnie najpiękniejsze mosty spinają brzegi dawnego Pesztu i Budy, a są to, patrząc od północy – Most Małgorzaty, Most Łańcuchowy im. I. Széchenyi’ego, Most Elżbiety i Most Wolności. 

Pierwsze drewniane mosty wznieśli w tej części Dunaju Rzymianie. W czasach panowania Turków na Dunaju funkcjonowało kilka mostów pontonowych.

Pierwszym natomiast, współczesnym mostem w Budapeszcie, był Most Łańcuchowy im. I. Széchenyi’ego (węg. Széchenyi lánchíd), projektu angielskiego inżyniera Wiliama Tierney’a Clarka.

Został on skonstruowany w latach 1839 – 1849, zaraz po regulacji Dunaju przeprowadzonej z inicjatywy Istvána Széchenyi’ego – wielkiego węgierskiego patrioty i wpływowego polityka. W owym czasie był to jedyny most nad Dunajem, położony poniżej Wiednia.

Most, liczący 380 m długości, został wsparty na dwóch murowanych filarach w stylu klasycystycznym, przypominających łuki triumfalne. Oba filary połączone zostały łańcuchami, a to nadało całej konstrukcji lekkości.

Najbardziej spektakularnym wydarzeniem podczas budowy było podwieszenie charakterystycznego łańcucha w 1848 roku.

Łańcuch spoczywał wówczas na rusztowaniach na wodzie, skąd mogli go obserwować zaproszeni goście, w tym Széchenyi.

 Po obu stronach mostu umieszczone zostały także trzymetrowe postumenty, ozdobione rzeźbami lwów dzieła Jánosa Marschalkó.

W trakcie II wojny światowej Most Széchenyi’ego został poważnie uszkodzony, ale już pod koniec lat 40 – tych został on odbudowany.

Dziś most łączy dwa centralne place miasta – Adama Clarka w Budzie i Plac Roosevelta w Budapeszcie.

Drugim najstarszym mostem w Budapeszcie jest Most Małgorzaty (węg. Margit híd), łączący Różane Wzgórze z Placem Jászai Mari tér, a także Wyspę Małgorzaty z brzegami Dunaju. Most łączy bulwary po stronie Budy i Pesztu z Wyspą Małgorzaty.

Budowano go w latach 1872-1876. To najbardziej „francuski” z mostów w Budapeszcie. Wykonano go według projektu francuskiego inżyniera - jego architektura nawiązuje do stylu paryskich mostów, a stalowa ażurowa konstrukcja została w całości wykonana we Francji.

Most został zniszczony w czasie II wojny światowej, a następnie odbudowany w unowocześnionej wersji, z szerszymi pasami ruchu.

Zbudowany w latach 1894-1896 Most Wolności jest najkrótszym mostem na Dunaju.

Znajduje się w okolicach Góry Gellerta. Jest to bogato zdobiony most kratowy, którego najbardziej charakterystyczną dekoracją są rzeźby turuli – mitycznych ptaków, które miały przyprowadzić Madziarów na teren obecnych Węgier.

Podobna rzeźba turula znajduje się także w pobliżu zamku w Budzie. Most został odbudowany jako pierwszy po II wojnie światowej, stąd jego nazwa. Dziś ten najkrótszy, bo liczący zaledwie 334 m most łączy Wzgórze Gellérta z Placem Fővám.

Most Elżbiety (węg. Erzsébet híd) został wzniesiony w latach 1897 – 1903 w stylu secesyjnym, według projektu Aurela Czekeliusa i Antala Kherndla.

Nazwa mostu miała upamiętniać żonę cesarza Franciszka Józefa I – Elżbietę, zwaną pieszczotliwe „Sissy”, która w 1898 r. zginęła w Genewie z rąk włoskiego anarchisty Luigiego Lucheni. 

Zbudowano go niemal równocześnie z Mostem Wolności, w latach 1897-1903. W momencie powstania był jedynym mostem na świecie o tak długim przęśle, rozciągającym się pomiędzy dwoma brzegami Dunaju na odległość aż 290 metrów.

Oryginalna konstrukcja nie przetrwała jednak do naszych czasów, w czasie II wojny światowej most został bowiem wysadzony. W latach 60 – tych most odbudowano, w nowym, znacznie bardziej nowoczesnym stylu.

Konstrukcja, którą zaprojektował Pál Sávoly, została wsparta na dwóch lekkich filarach, połączonych eleganckimi kablami. Dziś most łączy dzielnicę Taban i podnóże Wzgórza Gellérta z Placem 15 Marca.