Santa Maria de Belém

Santa Maria de Belém (nazwa zazwyczaj skracana jest do Belém) to dzielnica leżąca na zachodnim przedmieściu Lizbony, w pobliżu ujścia Tagu do Oceanu Atlantyckiego i oddalone od centrum miasta o niecałe 6 kilometrów.

Dzielnica Belém to kolebka dawnej świetności Portugalii. To właśnie z Belém w 1497 r. Vasco da Gama wypłynął do Indii, tutaj też po powrocie witany był przez Manuela I, zwanego Szczęśliwym. Da Gama przywiózł ze sobą niewielki ładunek pieprzu, który okazał się wart fortunę. W podzięce za udaną wyprawę król Manuel I położył kamień węgielny pod klasztor Hieronimitów. Pieniądze na budowę pochodziły z pięcioprocentowego podatku, jakim obłożono importowane przyprawy (oprócz pieprzu, cynamonu i goździków), na który wyłączność posiadała jedynie Portugalia. 

Zabytki w dzielnicy Belém, które warto zobaczyć to przede wszystkim Mosteiro dos Jerónimos (Klasztor Hieronimitów), Torre de Belém (Wieża Belém), Pedrão dos Descobrimentos (Pomnik Odkrywców), Museu dos Coches (Muzeum Powozów). Jest jedną z największych dzielnic Lizbony, obarczona historycznymi wydarzeniami z nią związanymi. 

To właśnie z Belém wielu portugalskich odkrywców wyruszało na swoje niezwykłe podboje, w poszukiwaniu Nowego Świata, bogactwa i nieznanych cywilizacji. Z Belém wypłynęli: książę Henryk "Żeglarz" (przywódca pierwszej morskiej wyprawy w celu zdobycia Maroko), Bartholomeu Dias (który chciał opłynąć Przylądek Dobrej Nadziei), Ferdinand Magellan (pierwsze wyprawy), Vasco da Gama (w poszukiwaniu nowej drogi do Indii), a Krzysztof Kolumb zatrzymał się tu w drodze powrotnej z Nowego Świata do Europy. 

Dzisiaj jest to teren, gdzie obok zabytków z czasów Wielkich Odkryć Geograficznych istnieje nowoczesne Centrum Kulturalne Belém, tereny rekreacyjne, parki, mnóstwo kawiarń i restauracji... 

Uwagę przyciąga strzegącą wejścia do portu Wieża Belém (Torre de Belém), wybudowana w XVI w., w okresie kiedy Portugalia była supermocarstwem, a Lizbona bogatym i silnym miastem. Wieża, wysoka na 35 m, to sześciokątny bastion z 17 otworami na działa, otoczony z trzech stron wodą. Został wybudowany w stylu manuelińskim Bardzo urokliwe miejsce – czujesz tu wiatr „od morza”.

W przeszłości Wieża w Belém pełniła również funkcję więzienia. W jego lochach przez krótki czas więziony był generał Bem.

Nad nabrzeżem stoi monumentalny kamienny okręt, skierowany dziobem w kierunku rzeki, z ogromnymi żaglami wypełnionymi wiatrem i szereg postaci stojących wzdłuż burty… To Pomnik Odkryć Geograficznych. Wysoki, dumny pomnik ma 52 metry wysokości. Czuć w nim potęgę historii i dokonań Portugalczyków. Na czele pochodu Henryk Żeglarz i wszyscy wielcy, którzy przynieśli sławę swemu narodowi.

Są tu Król Manuel I, dzięki którego poparciu dokonano wielu odkryć, Vasco da Gama (odkrywca drogi do Indii) Ferdynand Magellan (jako pierwszy okrążył cały glob), Bartolomeo Dias (pierwszy opłynął Przylądek Dobrej Nadziei) i inni wielcy. Imponujący pomnik, piękne czyste i zadbane miejsce nie tylko dla turystów, również jako miejsce edukacji dla młodzieży. Można wjechać lub wejść na platformę widokową znajdującą się na szczycie pomnika – i zobaczyć wspaniałą rozległa panoramę, w lewo na miasto z mostem 25 kwietnia, w prawo na Tag wpadający do Oceanu. 

Na placu przed pomnikiem jest umieszczona mozaika przedstawiającą mapę świata. Czerwonym marmurem zaznaczono kraje, daty i trasy rejsów wszystkich portugalskich odkrywców. Portugalscy żeglarze dotarli wszędzie: do  Azji, Makao,  Chin, na półkulę północną, zachodnia. Wspaniały spacer po kuli ziemskiej i zdumienie i pytanie, gdzie Portugalczycy nie zdążyli być? Imponujący widok i wielce interesująca lekcja  historii odkryć geograficznych.

Najsłynniejsze ciasteczka z kremem w całej Lizbonie, zwane „pastel de Belém”, można kupić wyłącznie w Belém. Trzeba „odstać” swoje w ogromnej kolejce, ale warto. Historia ciasteczek związana jest z pewnym zakonnikiem, który był zmuszony do pracy po rozwiązaniu zakonu i sprzedał tajną recepturę pobliskiemu sklepikarzowi. Odtąd, każdego ranka w „sekretnym warsztacie” wyrabia się ciasto i krem, a recepturę zawsze znają tylko trzy osoby (trochę nie wierzę …) Codziennie sprzedaje się ok. 12 tys. ciasteczek, a w weekendy ok. 20 tys.!

Dwa n najcenniejsze zabytki znajdujące się w Belém? Wieża de Belém i klasztor Hieronimitów są wpisane na listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO.

Z Belém w 1922 roku wystartował samolot, który jako pierwszy pokonał trasę przez Atlantyk do Ameryki Południowej.

Belém to również wspaniały park, w którym można spędzić mile czas spacerując wzdłuż rzeki Tag i podziwiając wspaniałości pozostawione przez przodków.