czwartek, 28 listopada 2013

Bazylika św. Pawła za Murami

Jednym z obowiązkowych turystycznych punktów w Rzymie są bazyliki papieskie.
Jedną z czterech bazylik papieskich (dawniej zwanych patriarchalnymi) znajdujących się na terenie Rzymu jest bazylika św. Pawła za Murami.



Na początku IV w. Konstantyn Wielki zbudował ją ponad grobem św. Pawła, który znajdował się przy Via Ostiense (kiedyś starożytna droga do portu Ostia Antica), ok. 2 km za murami Aureliana otaczającymi Rzym, stąd nazwa świątyni.



Bazylikę św. Pawła za Murami konsekrował papież Sylwester I w 324 r. W latach 384-395 kościół został rozbudowany w układzie pięcionawowym z fasadą wychodzącą na dziedziniec zwany quadriportico.



Przez stulecia bazylika była rozwijana i upiększana przez kolejnych papieży. Pięcionawowa budowla poprzedzona została atrium.



Zbudowano ją w miejscu, gdzie wcześniej św. Lucyna pochowała ciało św. Pawła - on sam został ścięty około 3 km od tego miejsca.



Zgodnie z legendą, jego głowa trzykrotnie odbiła się od ziemi, z której wytrysnęły trzy źródła wody, dzisiaj to miejsce nazywa się Tre Fontane - trzy Źródła.



Nad grobem św. Pawła zbudowana została najpierw, za pontyfikatu papieża Anakleta (76-88 r.), niewielka kapliczka, która przetrwała do czasu zbudowania bazyliki.



Budowę bazyliki rozpoczął Konstantyn I Wielki w roku 324. Jednak właściwe prace budowlane podjęto w roku 386.



15 lipca 1823 roku, podczas prowadzenia prac dekarskich został zaprószony ogień. Pożar zniszczył prawie całą bazylikę.



W tych dniach dobiegało kresu życie papieża Piusa VII (1800-1832), który bardzo dbał o bazylikę. Zmarł nie wiedząc o katastrofie.



Z woli Piusa IX podjęto odbudowę, starając się zachować pierwotny kształt świątyni.



Zakończenie prac i ponowne poświęcenie bazyliki nastąpiło 10 grudnia 1854 roku.



Dzisiejszy wygląd kościoła to efekt tej rekonstrukcji. Bazylikę nadal poprzedza dziedziniec otoczony granitową kolumnadą (kolumn jest 150) i ten czterorzędowy portyk sprawia wrażenie typowej bazyliki z czasów rzymskich.



Po środku ustawiono posąg św. Pawła z mieczem. Miecz jest symbolem Słowa Bożego i śmierci św. Pawła.



Świątynię poprzedza narteks, nad którym widoczna jest fasada ozdobiona złotą mozaiką. Pomiędzy oknami umieszczono wizerunki czterech proroków: Izajasza, Jeremiasza, Ezechiela i Daniela.



Nad nimi pas ze sceną, w której Baranek Boży poi trzodę w czterech rzekach – symbolu czterech Ewangelii.



Tympanon wieńczący fasadę ozdobiony jest mozaiką z Chrystusem na tronie, otoczonym przez świętych Piotra i Pawła.



Drzwi po prawej stronie to Święta Brama otwierana z okazji jubileuszu roku świętego. Drzwi te pochodzą z poprzedniej bazyliki.



Zostały wykonane brązie w Konstantynopolu w 1070 roku, zniszczone podczas pożaru i odrestaurowane w roku 1967 z okazji przybycia do Rzymu Patriarchy Konstantynopola, Atenagorasa.



Wnętrze świątyni o wymiarach 131,0 × 65,0 m, nadal podzielone jest na 5 naw przy pomocy ustawionych w rzędach 80 kolumn.



Wzdłuż górnej krawędzi ścian biegnie pas medalionów z portretami papieży.



Pod łukiem triumfalnym wieńczącym nawę główną umieszczony jest grób św. Pawła przykryty gotyckim baldachimem wykonanym przez Arnolfo di Cambio w 1285 roku.



Podczas prowadzenia prac rekonstrukcyjnych znaleziono w tym miejscu kratę, jaką zwyczajowo przykrywano grób męczennika w czasach wczesnochrześcijańskich.



W pobliżu odkryto też pochówki innych osób. Istniał bowiem zwyczaj chowania zmarłych w pobliżu grobu osób uznanych za święte.



Łuk wznoszący się nad baldachimem zdobi mozaika z V wieku z postaciami Zbawiciela i patriarchów.



Apsyda kończąca nawę główną także jest ozdobiona mozaiką w stylu bizantyjskim.



Ukazano na niej Chrystusa na tronie w otoczeniu świętych: Piotra, Andrzeja, Pawła i Łukasza.



Nawa poprzeczna połączona jest z kaplicami. Zlecona przez papieża Leona I Wielkiego mozaika na łuku tryumfalnym zamykającym nawę główną przed transeptem pochodzi z V w.



Papież Innocenty III zlecił w XIII w. mozaikę zdobiącą apsydę.



Wielka mozaika ma 24 m szerokości i 12 m długości.



Restaurowana była pomiędzy XVI a XVIII w., częściowo zniszczona pożarem w XIX w. została odtworzona z użyciem ocalałych fragmentów.



Wewnątrz San Paolo fuori le Mura zwraca na siebie uwagę także gotyckie cyborium Arnolfo di Cambio z 1285 r., stojące w nawie głównej ponad ołtarzem papieskim ustawionym nad grobem św. Pawła.



Obok stoi wielki marmurowy kandelabr z przełomu XII i XIII w. na świecę paschalną.



Wnętrze jest wielkie, to zresztą pierwsze wrażenie po wejściu, szczególnie nawa główna sprawia wrażenie ogromnej, może dlatego, że aż do transeptu jest pusta.



Większa od bazyliki św. Pawła za Murami jest w Rzymie tylko bazylika św. Piotra.

3 komentarze:

Avelina pisze...

Miło wspominam pobyt w Rzymie sprzed lat i odwiedziny w Bazylikach, a szczególnie właśnie Św Pawła za Murami. W przyszłym roku znów się tam wybieram jeśli wszystko dobrze pójdzie. Pozdrawiam :)

Ada redaguje :) pisze...

Mam pytanie. Czy ktoś z was wie ile miejsc na medaliony jeszcze zostało? Nigdzie nie mogę znaleźć informacji na ten temat. Pozdrawiam :)

Anonimowy pisze...

Zostało sześć wolnych medalionów.