Kościół św. Jana Ewangelisty w Szczecinie

Kościół p.w. św. Jana Ewangelisty w Szczecinie położony w cieniu katedry kryje w sobie ciekawostki.

Ten jeden z najstarszych budynków Szczecina jest wart odwiedzenia i poznania jego historii.

Wewnątrz można oglądać zabytkowe płyty nagrobne i fragment odsłoniętych fresków.

Kościół przy ul. św. Ducha wraz z klasztorem zakonu franciszkanów został zbudowany z cegły na kamiennych fundamentach.

Około 1300 roku rozpoczęto budowę prezbiterium a w połowie XIV wieku korpus nawowy.

Świątynia należy do najcenniejszych obiektów architektury gotyckiej Pomorza, posiada m.in. fragmenty średniowiecznych polichromii z 1 połowy XV w.

Jest jedynym zachowanym obiektem dawnego gotyckiego, franciszkańskiego kompleksu klasztornego.

Kościół znajduje się na Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego.

Gdy franciszkanie przybyli do Szczecina w 1240 roku, ustawili  z drewna klasztor i kościół, które to budowle na stałe wpisały się w rytm życia miasta.

W miejsce tych budowli w latach 1329 – 1400 wybudowano ceglany kościół, który przetrwał do dziś. 

Kościół wzniesiono jako trzynawową  halę z  trzyprzęsłowym chórem, wirydarzem i klasztorem, a w 1410 roku dobudowano kaplicę NMP.

Franciszkanie wyjechali ze Szczecina w 1525 roku.

Wtedy to kościół stał się przytułkiem dla bezdomnych.

W roku 1534 kościołem zajęli się protestanci.

Podczas najazdu szwedzkiego w 1678 roku w kościele zakwaterowano wojsko.

Z kolei w przestrzeni lat 1806-1813 francuskie wojska przekształciły tę budowle sakralną w magazyn żywności.

Następnie w XIX wieku świątynię zamknięto z powodu marnego stanu technicznego.

W ostateczności kościół przejął rolę targowiska i stał się magazynem rekwizytów teatralnych.

W 1900 roku budowniczy miejski żąda zabezpieczenia fundamentów i wzmocnienia filarów, gmina kościelna wobec dużych kosztów tych prac dąży do rozebrania kościoła.

Burzliwą dyskusję przesądza ostatecznie konserwator dr Hugo Lemcke ratując cenny zabytek.

Do roku 1915 użytkowany przez gminy protestanckie św. Mikołaja i św. Jana, potem jako magazyn.

W latach 1929-30 prowadzone prace badawcze ujawniły fundamenty pierwotnego kościoła z XIIIw.

W latach 1930-33 wykonano najpoważniejsze zabiegi konserwatorskie - usztywnienie kościoła przez ankrowanie.

Podczas II wojny światowej 1939-1945 kościół ocalał, choć zniszczeniu podczas bombardowań uległy osłaniające go budynki miejskie.

Nie korzystano z niego po drugiej wojnie światowej.

Pod koniec 1956 roku, 15 grudnia, zniszczony działaniami wojennymi, kościół został przez władze miejskie przekazany do użytku.

16 czerwca 1957 roku świątynię przejęli pallotyni i przeprowadzili w niej renowację.

Pierwsza katolicka Msza Św. Po 432 latach  została w tym kościele odprawiona 24 listopada 1957 roku.

We wnętrzu kościoła znajdują się niezwykle cenne polichromie, pochodzące z XV i XVI wieku.

Ukazują chłopca z gryfem – herbem Szczecina oraz Matkę Boską w mandorli w otoczeniu świętych.

Mandorla, owalna płaskorzeźba,  powstała prawdopodobnie w Egipcie, gdzie przeważali  monofizyci.

Jest jednym z motywów w sztuce sakralnej, bardziej archaiczna niż tarcza słoneczna, aureola otaczająca postać Maryi.

Symbolizuje i podkreśla Boską naturę.

Na początku miała kształt migdału (stąd nazwa)i była biała (biel to czystość i boskość) lub biało- niebieska (boska tajemnica i niebo).

Później przybierała inne formy, np. rombu.

Na polichromii widzimy też mistyczne zaślubiny św. Katarzyny.

Przy ołtarzu są sceny z biskupem.

Jest także ornament roślinny.

Epitafium z 1378 roku Henriciusa i Gertrudy Rabenstorpów umieszczone jest w ścianie świątyni. 

Fryz z motywem winnej latorośli znajduje się w prezbiterium,  którego układ jest niezwykle interesujący.

Jednonawowe i trzyprzęsłowe zakończone jest siedmiobocznie.

Takie rozwiązania architektoniczne zastosowano w gotyckich katedrach francuskich.

Łuk tęczowy oddziela prezbiterium od nawy.

Ozdobiony jest wspornikami figuralnymi.

Ze względu na swą historyczną wartość, Kościół pw. Św. Jana Ewangelisty  znajduje się w rejestrze zabytków i jest wizytówką Szczecina.