Kafarnaum

Kafarnaum to malutka miejscowość, która wpisała się w sposób znaczący w historię chrześcijaństwa. Kafarnaum znane jest jako „Miasto Jezusa”. Jego nazwa Kefar Nahum znaczy Wioska Nahuma - dosłownie Wioska Pocieszyciela. Jest 16 razy wymieniana w Ewangeliach. 

Położne jest na wysokości ok. 210 m p.p.m. Dużo tu prawdziwych skarbów archeologicznych. Oczom naszym przedstawia się miasto ruin o wyraźnych zarysach ulic, mieszkań - a wśród nich domu Piotra, wyraźne ślady ośmiogonalnego kościoła bizantyjskiego i dobrze zachowanych ruin synagogi. 

Nazwa miasta nie jest wymieniana w Starym Testamencie, wiadomo jednak, że istniało już w II wieku przed Chrystusem. W czasach Jezusa miało pewne znaczenie, będąc miastem nadgranicznym, siedzibą oddziału wojsk rzymskich i miejscem poboru podatku celnego. 

Przez Kafarnaum przechodził jeden z ważniejszych szlaków łączących Galileę z Damaszkiem - tzw. Via Maris.

W miejscowości, 200 m na północ od białej synagogi, w pobliżu rzymskiego mauzoleum odkryto kamień milowy z czasów Hadriana z napisem: Imperator Cezar Trajan Hadrian August, syn Trajana, wnuk boskiego Nervy.

Miasteczko rozciągało się na przestrzeni około 3 km wzdłuż brzegów Jeziora Genezaret w kierunku pobliskiej Tabghi. Żydowski historyk Józef Flawiusz, mówiąc o Tabdze w swym dziele zatytułowanym Wojna Żydowska (III, 10, 8) nazywa ją "Źródłami Kafarnaum".

Mieszkańcy Kafarnaum trudnili się przede wszystkim rolnictwem i rybołówstwem.

Jak podaje Ewangelia według św. Mateusza, Chrystus na początku swej publicznej działalności opuścił rodzinny Nazaret, udał się na granicę pomiędzy dwoma pokoleniami Zabulona i Neftalego i osiedlił się w Kafarnaum, które stało się jego miastem. To w nim nauczał w miejscowej synagodze, uzdrawiał chorych (teściową Piotra, córkę Jaira, paralityka, sługę centuriona) i wypędzał złe duchy. 

Po Zmartwychwstaniu Jezusa w Kafarnaum, obok lokalnej gminy żydowskiej, ukonstytuować się miała jedna z pierwszych gmin judeochrześcijańskich, której miejscem spotkań stać się miał dom św. Piotra Apostoła. 

W roku 135 Żydzi wypędzeni z Judei osiedlali się masowo w Galilei. Także Kafarnaum przeżywało w tym okresie lata swojego jeszcze większego rozkwitu. 

Pod koniec IV lub na początku V wieku postawiono w miasteczku nową synagogę, zwaną białą, której pozostałości można dzisiaj jeszcze zobaczyć. 

Synagoga została zbudowana niemal wyłącznie z bloków białego wapienia. Budynek, stojący wśród gęstej zabudowy składał się z czterech części: głównej sali modlitw o wymiarach 24,40 na 18,65 metrów, z południową ścianą zwróconą w kierunku Jerozolimy, zachodniego patio, południowej balustrady i małej sali po północno-zachodniej stronie. Wewnętrzne ściany były pokryte malowanym tynkiem i sztukaterią, których resztki znaleziono podczas wykopalisk. Pierwotnie przypuszczano, że istniało piętro dla kobiet połączone schodami z małą salą. Późniejsze wykopaliska nie potwierdziły tej tezy.

W budynku zachowały się dwie inskrypcje: grecka i aramejska oraz rysunki pięcio- i sześcioramiennych gwiazd na drzewach palmowych. Pod ruinami wapiennej synagogi znajdują się fundamenty z bazaltu należące zapewne do synagogi z I wieku, w której nauczał Jezus. Kiedy siada się na kamiennych ławkach stojących przed starożytną synagogą w Kafarnaum, pamięcią można sięgnąć do nauczania Jezusa zapisanego w Ewangelii Marka i Jana (Marek 1, 21; Jan 6, 59). To tutaj został uzdrowiony mężczyzna opętany  przez złego ducha (Marek 1, 23-27).

Ta właśnie synagoga, której fundamenty wciąż jeszcze są widoczne, stała dokładnie w tym miejscu; Łukasz mówił o niej, że zbudował ją centurion, którego służący został uleczonego później przez Jezusa (Łukasz 7, 3-5). Jezus także podniósł z martwych córkę naczelnika tejże synagogi (Łukasz 8, 49-53).

Otaczające was ruiny, od domów zawierających zwykłe narzędzia życia codziennego po zawile dekorowane kamienne rzeźby, przypominają na każdym kroku przepowiednię Jezusa dotyczącą tego miasta (Mateusz 11, 23). 

Najważniejszym miejscem jest dom Piotra, w którym Jezus uzdrowił jego teściową (Mateusz 8, 14-15; Marek 1, 29-31). Dom Piotra to było zwykłe mieszkanie, jak wiele innych domostw odkopanych przez archeologów w tej małej rybacko - rolniczej wiosce. Ale w przeciwieństwie do innych, właśnie tutaj chrześcijańscy pielgrzymi pozostawili przez stulecia nie mniej niż 131 napisów na ścianach. Często pojawia się imię Jezusa, tak samo Piotra, równolegle z krzyżami, imionami pielgrzymów i różnymi błogosławieństwami.

Ostatecznie, w połowie czwartego stulecia, zbudowano ogromny kościół, którego mozaikę nadal możemy oglądać, z domem Piotra pozostawionym w centralnym miejscu. Znajdowało się w nim też baptysterium, o którym dał świadectwo Anonimus Piacentinus w roku 570. Kilka lat temu nad ruinami wyrósł nowoczesny kościół. Te mury, zarówno stare jak i nowe, świadczą o nieustannej czci, jaką to miejsce jest otaczane, jako jedno z najukochańszych w opowieściach zawartych w Ewangeliach, w sercu Kafarnaum, ośrodku duszpasterstwa Jezusa z Galilei. 

Po inwazji muzułmańskiej w roku 638 miasteczko stopniowo podupadło i z czasem zostało całkowicie opuszczone. W 1894 roku teren ten został zakupiony przez franciszkanów. Na początku XX wieku przeprowadzono pierwsze wykopaliska. Dziś do tego miejsca zjeżdżają chrześcijańscy pielgrzymi odwiedzający Ziemię Świętą.