Santos Dumont

Santos Dumont a właściwie Alberto Santos Dumont to jedna z najważniejszych postaci w Brazylii, której imię nosi wiele brazylijskich ulic, w Polsce jednak postać ta jest praktycznie zupełnie nieznana.

W Muzeum lotnictwa – museum aerospecial – w Rio de Janeiro poświęcono mu całą salę.

Santos Dumont, urodzony w 1873 roku, to przede wszystkim pionier brazylijskiego lotnictwa.

Urodził się w Brazylii, jego matka Francisca de Paula Santos, była Brazylijką, natomiast ojciec Henri Dumont – francuskim inżynierem. Razem jego rodzice mieli ośmioro dzieci a Alberto urodził się jako szósty z kolei.

Dokładnie w roku urodzin Santosa jego rodzina przeniosła się ze stanu Rio de Janeiro do gospodarstwa domowego w miejscowości Palmira w stanie Minas Gerais, które obecnie nosi nazwę Santos Dumont, na cześć swojego najpopularniejszego mieszkańca.

Jako dziecko Alberto interesował się mechaniką i jak sam mówił, jego największą radością oprócz książek Juliusza Verne'a, było dbanie o sprzęt mechaniczny jego ojca.

Książki Verne’a również miały ogromy wpływ na małego chłopca, który czytając je wyobrażał sobie okręty podwodne, balony i wszystkie inne fantastyczne środki transportu.

Prawdopodobnie to właśnie w tym czasie w jego umyśle narodziła się myśl skonstruowania maszyny, jaką dziś nazywamy samolotem.

Technologia ciągle fascynowała młodego chłopca, który zaczął budować pierwsze latawce i samolociki napędzane śmigłem wykonanym ze skręconych sprężyn gumowych.

W 1891 roku, niespełna osiemnastoletni młodzieniec odbył podróż do Europy, odwiedzając między innymi Anglię, gdzie doszlifował swój angielski oraz Francję – rodzinny kraj swojego ojca, gdzie wspiął się na Mont Blanc.

Wspinaczka na ponad 5000 metrową górę, dała mu wyobrażenie o wysokości, którą tym bardziej się zainteresował.

Rok później powrócił do Francji, gdzie rozpoczął studia techniczno-naukowe z nauczycielem o nazwisku Garcia, pochodzącym z Hiszpanii.

Dwa lata później, w 1894 roku, wyjechał do Stanów Zjednoczonych, odwiedzając m.in. Nowy Jork, Chicago i Boston.

Kolejny raz młody Dumont powrócił do Francji w 1897 roku. Miał wtedy 24 lata i był już dziedzicem bogactwa swojego ojca, który zmarł przed pięcioma laty.

Przebywając w Europie, zatrudnił on zawodowych lotników, którzy nauczyli go sztuki pilotażu balonem.

Niespełna trzy lata później, w 1900 roku, Alberto miał już na swoim koncie stworzenie dziewięciu balonów, z których dwa: “Brazylia” i “Ameryka” stały się dość sławne.

Pierwszy sterowiec zaprojektowany przez Brazylijczyka nosił nazwę N-1 i został wykonany w 1898 roku. Nie była to jednak konstrukcja udana, gdyż uległ on awarii i po wzbiciu się na wysokość 400 metrów zaczął nagle opadać, ze swoim konstruktorem na pokładzie.

Później, w jednym z wywiadów, Santos Durmont opisał o tym jak uciekał od pewnej śmierci. Rok później w 1899 Alberto skonstruował kolejną wersję sterowca o nazwie N-2.

Wymiarami przypominał on poprzednika, jednak różniła się średnica balonu, co dawało większą objętość, aż o 200 metrów sześciennych.

Niestety pierwsze testy zaplanowano na 11 maja 1899 roku, w dzień w który padał ulewny deszcz. Pod wpływem wody balon stał się ciężki a test zakończył się na pobliskich drzewach.

Jak na prawdziwego wynalazcę przystało, niepowodzenia tylko wzmocniły chęć osiągnięcia celu, dlatego jeszcze w tym samym roku powstała kolejna generacja maszyny powietrznej o nazwie N-3. Tym razem planowany oblot wokół Wieży Eiffla udał się i został przeprowadzony bez problemów, z miękkim lądowaniem.

Nowy wiek rozpoczął nową epokę w lotnictwie. Już w 1900 roku, milioner żydowskiego pochodzenia, Henri Deutsch de la Meurthe, wysłał list do prezydenta francuskiego aeroklubu, w którym zobowiązał się wypłacić 100 000 franków osobie, która jako pierwsza skonstruuje maszynę latającą, która będzie w stanie wystartować z parku Saint Cloud, okrążyć wierzę Eifla i wylądować w czasie maksymalnie 30 minut.

Aby to uczynić, konstrukcja musiała osiągnąć średnią prędkość powyżej 22 km/h. W tym czasie oczywiście nie istniała taka maszyna, lecz konkurs i nagroda skutecznie zachęciły wszystkich zainteresowanych lotnictwem do pracy nad maszyną, która sprosta tym wymaganiom.

W wyniku prac nad konkursem, Dumont wykonał kolejną wersję swojej maszyny o nazwie N-5. Tym razem maszyna posiadała silnik o mocy 16 KM. Ze swoją maszyną Brazylijczyk postanowił wykonać próbę i w dniu 13 lipca 1901 roku odbył lot wokół Wieży Eiffla.

Wymagania odnoście trasy lotu zostały spełnione, lecz Dumont przekroczył dopuszczalny czas lotu. Kolejny lot odbył 8 czerwca, niespełna miesiąc później. Druga próba zakończyła się jednak fatalnie, gdyż balon zahaczył o budynek i eksplodował. Na szczęście pilotowi udało wyjść się z wypadku bez szwanku.

Przed Brazylijczykiem nie było innego wyjścia niż poprawienie mankamentów konstrukcji, wykonując kolejną wersję swojej maszyny. Tak też zrobił, skonstruował nową maszynę o nazwie N-6, napędzaną 20-konnym silnikiem i 19 października 1901 roku wykonał lot spełniając wszystkie wymagania i wygrywając główną nagrodę.

Wygranie konkursu przyniosło mu wielką sławę w lotnictwie, a sam Dumont, dziedzic fortuny brazylijskiego potentata kawy, wszystkie pieniądze z wygranej podzielił na zespół swoich współpracowników i bezdomnych paryżan.

W 1906 roku Dumont skonstruował swój pierwszy samolot, czyli projekt o nazwie „14-bis”. Przez wielu, to właśnie ten model uważany jest za pierwszy samolot. Teza ta istnieje, gdyż mimo iż bracia Wright skonstruowali swoją maszynę o trzy lata wcześniej, to właśnie samolot Brazylijczyka posiadał podwozie dzięki któremu maszyna mogła startować samodzielnie z dowolnego płaskiego terenu, a nie przy pomocy szyn, lub potrzeby startu pod wiatr – jak maszyna dwóch amerykanów.

W 1915 roku, zdrowie Dumonta się pogorszyło i postanowił on wrócić do Brazylii i zamieszkał niedaleko Rio de Janeiro, w mieście Petrópolis. Jako ciekawostkę można podać, że sam zaprojektował swój dom, nazywając go „A Encantada” – czyli magicznym, zaczarowanym.

Obecnie w tym domu znajduje się muzeum, poświęcone jego życiu. W latach późniejszych, mieszkał on czasowo w Paryży, São Paulo, Rio de Janeiro, Petrópolis oraz w starym gospodarstwie rolnym należącym do jego rodziny.

W dniu 25 lipca 1932 roku zmarł, a oficjalną przyczyną zgonu, według lekarzy sądowych był atak serca. Pokojówki, które pierwsze odkryły ciało, zeznały jednak, że Dumont popełnił samobójstwo poprzez powieszenie.

W tak smutny sposób kończy się historia jednego z najwybitniejszych Brazylijczyków i wynalazcy o światowej sławie.