Włazy kanalizacyjne

Każdą studzienkę znajdującą się na drodze muszą przykrywać włazy żeliwne.

Włazy żeliwne różnią się swoim wyglądem.

Mogą być włazy prostokątne albo te najpopularniejsze – okrągłe.

Kanalizacyjne „klapy” mogą służyć promocji miast, być nośnikami reklam, a nierzadko prawdziwymi dziełami sztuki, niosącymi ze sobą historyczną wartość.

Stałym elementem kanalizacji deszczowych i sanitarnych są studzienki rewizyjne.

Przykrywa się je specjalnymi żeliwnymi włazami z pokrywą.

Pokrywy są jedynymi widocznymi na powierzchni elementami podziemnej sieci.

W praktyce najbardziej rozpowszechnione są włazy okrągłe.

Rzadziej stosowane były włazy prostokątne z również okrągłymi pokrywami.

Wody deszczowe i powierzchniowe wpływają do sieci kanalizacyjnej przez specjalne studzienki, tzw. wpusty deszczowe.

Wpusty deszczowe umieszcza się w rynsztokach ulic i placów, w najniżej położonych miejscach terenu.

Następnie przykrywa kratą i podłącza do rur odprowadzających do studzienki rewizyjnej, skąd wody deszczowe płyną do kolektora.

Istnieje wiele różnych typów wpustów deszczowych.

Wśród nich można wyróżnić dwie zasadnicze grupy.

Wpusty deszczowe z osadnikiem i bez osadnika typu przepływowego.

Kraty i otwory we wpustach mogą być umieszczane w poziomej i pionowej płaszczyźnie.

Rzadziej były używane wpusty zaopatrzone w boczne otwory do odprowadzania wody umieszczone w dolnej części krawężnika.

Otwory odbiorcze tych wpustów i część przylegającego chodnika przykrywano żeliwną skrzynką.

Ze względu na przelewanie się wody przez wpusty zaopatrzone tylko w boczne otwory w praktyce eksploatacji kanalizacji rzadko są obecnie stosowane.

Istnieją poza tym wpusty deszczowe z kombinowanym rozmieszczeniem otworów: w płaszczyźnie pokrycia i w płaszczyźnie krawężnika.

Kraty wykonywano z żeliwa.

Poza tym było lub jest używanych wiele innych konstrukcji wpustów deszczowych i krat odbiorczych, które nie mają jednak szerszego zastosowania.

Włazy i kratki kanalizacyjne są dziś jednym z najmniej dostrzeganych elementów zabytkowej infrastruktury wodociągowo-kanalizacyjnej, która powstawała na ziemiach polskich na przełomie XIX i XX wieku.

Tylko ich pobieżna rejestracja wzbogaca naszą wiedzą na temat firm wykonujących swoje usługi dla ówczesnych zakładów wodociągowych.

Zdarzają się obecnie przypadki praktykowania przez poszczególne zakłady wodociągowe umieszczania na pokrywach włazów specjalnych napisów czy też wzorów ikonograficznych mających upamiętniać szczególne wydarzenia z historii tych firm.

Obok włazów wodociągowych jest wiele włazów sieci gazowniczych i telekomunikacyjnych.