Samolotowe rysunki

W Muzeum Lotnictwa w Rio de Janeiro znalazłem ciekawe obrazy malowane na samolotach wojskowych.

Oprócz kamuflażu na wielu z nich znajdują się humorystyczne oznakowania pojawiające się obok oficjalnych oznakowań samolotów bojowych.

Odpowiednie malowanie samolotów miało służyć maskowaniu. Kamuflaż stosowany był głównie po to, by optycznie zniekształcić sylwetkę maszyny i wtopić ją w kolory tła.

Dlatego z jednej strony pojawiły się barwy odpowiadające odcieniom nieba, z drugiej – kolorom powierzchni ziemi.

Po co jednak na wojskowych statkach powietrznych umieszczane są osobiste adnotacje, sentencje i portrety kochanek? Odpowiedzi szukać należy w ludzkiej psychice.

Dowódcy pozwalali podwładnym oznaczać samoloty według własnego uznania. Dzięki osobistym symbolom lotnicy przywiązywali się do maszyn i bardziej o nie dbali.

Początki barw ochronnych w lotnictwie sięgają I wojny światowej. Najpierw dominowały naturalne kolory materiałów. Najczęściej były to więc barwy płótna, drewna i sklejki.

Materiały lakierowano i impregnowano na różne sposoby, co z kolei sprawiało, że samoloty były najczęściej w odcieniach od jasnokremowych po ciemnobrązowe. Elementy metalowe pozostawiano w naturalnym kolorze, czasami polerowano je na gładko lub malowano na szaro.

Szybko jednak zorientowano się, że lakierowana jasna powierzchnia samolotu błyszczy w słońcu i zdradza jego obecność.

Zaczęto zatem kombinować, jak ukryć samolot na tle nieba i ziemi. Każdy kraj robił to na swój sposób.

W czasie I wojny na samolotach poza kamuflażem obowiązkowo pojawiły się także znaki rozpoznawcze, ułatwiające rozróżnienie maszyn własnych i przeciwnika. Jeden rzut oka musiał wystarczyć, by żołnierze nie strzelali do swoich.

Ciekawe są dekoracyjne oznaczenia malowane na kadłubie brazylijskich samolotów wojskowych. Początek malowano je z konieczności identyfikacji przyjaznych jednostek.

Praktyka ewoluowała jako sposób wyrażania indywidualności, przywoływania wspomnień ojczyzny w czasach pokoju oraz jako rodzaj psychologicznej ochrony przed napięciami wojny i prawdopodobieństwem śmierci.

Obrazy wkrótce stały się charakterystyczne, a każdy samolot uzyskał własną dekorację. Dowództwo odrzucało malowane obrazy z nagością.

Obrazy były istotnym czynnikiem poprawiającym morale zespołów. Samoloty mogłyby zostać ochrzczone imionami ukochanych.

Odniesienia do regionu pochodzenia członków oddziału były również powszechne.

I często wewnętrzne żarty, które jeśli żaden weteran po wojnie ich nie wyjaśnił, nigdy nie dowiemy się, co mieli na myśli.

Szczęśliwe symbole, takie jak czterolistna koniczyna, kości i karty do gry, również inspirowały ten rodzaj sztuki.

Brazylijczycy mieli również nieśmiałe uczestnictwo w tego rodzaju sztuce, grupa myślistwa (Senta Pua!) jest tego przykładem.