Jerycho

W kierunku północno-wschodnim od Jerozolimy, w dystrykcie Judei i Samarii w Izraelu - tzw. Cijordani (Zachodni brzeg Jordanu) położone jest Jerycho (hebr. Yericho; arab. Er Riha). 

Miasto obecnie zamieszkiwane przez około 15 tysięcy mieszkańców, znajduje się pod palestyńską administracją, na terytorium Autonomii Palestyńskiej. Miasto położone jest w depresji (276 m p.p.m) i jest najniżej położonym miastem świata. 

Jerycho uważane jest za jedno z najstarszych miast na świecie i jest prawdopodobnie najstarszym nieprzerwanie istniejącym siedliskiem ludzkim. W pobliżu obecnego Jerycha już 11 000 lat temu istniały trzy odrębne siedliska ludzkie. Obwarowane kamiennymi murami miasto istniało ok. 6800 p.n.e. -  i to właśnie mury miasta dla wielu są dowodem, że Jerycho jest najstarszym miastem świata. 

Miasto swoją egzystencję zawdzięcza źródłu, którego nazwa arabska brzmi Ein es-Sultan (Źródło Sułtana). Potocznie nazywane jest źródłem Elizeusza (Nahal Elisha). Według Biblijnego opisu Jerycho zostało zdobyte (XIII w. p.n.e.) przez Izraelitów prowadzonych przez Jozuego do Kanaanu - na dźwięk trąb kapłanów izraelickich rozpadły się jego mury. Nie zachowały się ślady miasta z tego okresu. Po opanowaniu Kanaanu przez Izraelitów należało do pokolenia Beniamina, po podziale królestwa izraelskiego (ok. 929 p.n.e.) weszło w skład jego części północnej - Izraela. 

W 721 p.n.e. król asyryjski Sargon zniszczył miasto, jego ludność uprowadził do Asyrii. Odbudowane po powrocie Izraelitów z niewoli babilońskiej (po 538 p.n.e.), odzyskało dawne znaczenie. Od I w. p.n.e. Jerycho pozostawało pod panowaniem rzymskim. Podarowane zostało, ze względu na przynoszące znaczne dochody ogrody z drzewami balsamowymi, Kleopatrze VII Wielkiej, która odsprzedała je Herodowi I Wielkiemu. Podczas jego panowania miasto osiągnęło szczyt swego rozwoju. Władca zbudował w nim amfiteatr, zamek Kypros, zimową rezydencję, hipodrom, założył liczne ogrody, akwedukty. 

W okresie wypraw krzyżowych na wschód od ruin starego Jerycha, w miejscu, gdzie znajduje się współczesne Jerycho, krzyżowcy wznieśli nowe miasto, które upadło wraz z Królestwem Jerozolimskim (XIII w.). W XVIII w. powstała wioska, która rozrosła się pod administracją brytyjską (od 1918 r.), następnie pod rządami Jordanii (od 1946 r.). Odbudowano urządzenia irygacyjne, zbudowano hotele, gmachy publiczne. 

W 1967 r. Jerycho wraz z Zachodnim Brzegiem Jordanu zostało zajęte przez Izrael w wyniku konfliktu zbrojnego z Jordanią, która w 1988 r. zrzekła się formalnie praw do Zachodniego Brzegu Jordanu i Jerycha. Na mocy izraelsko-palestyńskiego porozumienia z 4 maja 1994 r., w sierpniu tegoż roku Izrael przekazał władzę w Jerychu autonomicznej Radzie Palestyńskiej. Przy wjeździe do miasta Izraelskie wojskowe posterunki kontrolne przypominają o trwającym konflikcje na tym terenie. 

Od czasów starożytnych Jerycho było strategicznym miastem, które strzegło brodów na rzece Jordan. W grobowcach z 1600 r. p.n.e.. odnaleziono wiele kunsztownych wyrobów ceramicznych, drewnianych sprzętów codziennego użytku, szkatułek bogato inkrustowanych itp. 

Jerycho często występuje w Piśmie Świętym. W czasie exodusu pod wodzą Mojżesza, właśnie tędy przeprawiali się izraelscy zwiadowcy, wysłani przez jego następcę Jozuego na przeszpiegi. To tutaj mieszkała nierządnica Rachab, która ukryła ich przed żołnierzami króla Jerycha. Miasto było zawsze solidnie obwarowane i stanowiło poważną przeszkodę dla atakujących, również dla Izraelitów. Oni jednak zdobyli Jerycho w cudowny sposób - gdy po raz siódmy zadęli w trąby, mury miasta rozpadły się całkowicie (Księga Jozuego 6,1-24).

Po upadku Jerycha Jozue zdobył większą część terytorium zamieszkiwanego przez plemiona kananejskie. W epoce Sędziów Ehud zabił w Jerychu króla Moabitów, Eglona. W czasach Eliasza i Elizeusza przebywała tu liczna grupa proroków. Po powrocie z wygnania, mieszkańcy Jerycha pomagali odbudować Jerozolimę.
W czasach Nowego Testamentu Jezus uzdrowił w tym mieście ślepego żebraka Bartymeusza. Tu nawrócił się Zacheusz, przełożony nad celnikami. Również wydarzenia z przypowieści o dobrym Samarytaninie miały miejsce przy drodze z Jerozolimy do Jerycha. (Joz 2,6; Sdz 12,13; 2 Krl 2; Ne 3,2; Mk 10,46; Łk 19, 1-10; 10,30). 

Jerycho współcześnie jest zamieszkałe głównie przez Arabów. Jego przedziwny pejzaż jest dziełem erozji. Starożytne ruiny giną wśród bujnej przyrody tworzącej oazę, w której bujnej zieleni towarzyszą żywe barwy kwiatów i owoców. 

Z tym pięknem żywych kolorów kontrastuje otoczenie pustynnej doliny. 

Jerycho nie oferuje zbyt wiele dla przybyłych turystów. Najczęściejj oglądają oni starą sykomorę, na którą miał wspiąć się Zacheusz, żeby zobaczyć Jezusa. Arabskie kramy z owocami i kawą stanowią turystyczną atrakcję miasta.

Palestyńskie zabudowania wyglądają bardziej niż biednie. Arabowie nie zwracają uwagi na porządek, na estetykę swojego otoczenia. Pełno tu śmieci, które wiatr rozwiewa po ulicach. Ulice są pełne kobiet w burkach. Wokół mnóstwo sklepów.

Miasto Królów

W święto Trzech Króli, 6 stycznia 1535 roku, słynny konkwistador Francisco Pizarro założył w dolinie rzeki Rimac miasto, któremu nadał nazwę Ciudad de los Reyes - Miasto Królów.

Późniejsza nazwa Lima pochodzi od fonetycznego przekształcenia indiańskiej nazwy Rimac. W mowie keczua, urzędowym języku Inków, słowo to oznacza mówcę. Pochodzi od świętej wyroczni, którą miano tutaj znaleźć. 

Miejsce zostało wybrane znakomicie. Kontakt ze światem zapewniała bliskość najważniejszych szlaków morskich. Rzeki Rimac, Lurfn i Chillon dostarczały mnóstwa wody na suchym skądinąd wybrzeżu Pacyfiku, a otwierająca się w kierunku wschodnim dolina umożliwiała przejście przez Andy. 

Obecnie ok. 8 milionów ludzi (1/3 populacji Peru) mieszka w Limie, co powoduje, że większa część miasta jest zatłoczona, brudna i sprawia raczej przygnębiające wrażenie. Przyrost liczby mieszkańców Limy jest spowodowany napływem ubogich obywateli z innych części kraju, mających nadzieję na lepsze życie w stolicy. Jednak bardzo trudno znaleźć pracę w Limie i większość przybyłych mieszka w pueblos - dzielnicach slumsów otaczających miasto, bez wody i bardzo często bez elektryczności. 

Lima, usytuowana nad brzegiem Oceanu Spokojnego, ma nie najlepszy klimat. Od kwietnia do grudnia miasto spowija szara mgła zasłaniająca słońce, natomiast krótkie lato (styczeń - marzec) jest słoneczne i upalne. 

To bardzo dziwne miasto. Ma do zaoferowania odwiedzającym to, co najlepsze, najciekawsze i to, co brzydkie, szare, ponure - wzbudzające czasami zniechęcenie czy odrazę. Od założenia miasta w 1535 r. aż do proklamowania w 1821 r. republiki, stolica Peru była najpotężniejszym miastem portowym dawnych hiszpańskich kolonii w Ameryce Południowej. Barokowa starówka leżąca nad brzegiem rzeki Rimac stanowi obecnie jedynie niewielką dzielnicę tego wielomilionowego miasta. Właśnie w czasach kolonialnych świeccy i duchowni władcy wznosili tutaj bogato wyposażone pałace, kościoły i klasztory. Wiele z tych budowli można podziwiać jeszcze dziś. 

Wielkie bogactwo przyniósł Limie handel srebrem i innymi towarami. Dlatego w 1680 r., aby ochronić się przed atakami od strony lądu, wzniesiono mury miejskie, które przetrwały aż do roku1869. 

W połowie XIX wieku miasto zasłynęło nowinkami cywilizacyjnymi, przecierając szlaki rewolucji technicznej. Powstało wtedy gazowe oświetlenie miejskie i linie telegraficzne. W 1854 r. pierwsza w Ameryce Łacińskiej linia kolejowa połączyła Limę z portem Callao. 

Po okupacji przez oddziały chilijskie podczas tak zwanej wojny o saletrę (1881-1883), miasto otrząsnęło się dopiero w XX wieku. 

Lima niegdyś była kolebką kultury i sztuki. Dziś to historyczne miejsce stało się przeludnionym molochem, który poraża swoimi rozmiarami i rozbudza adrenalinę zakazanymi miejscami. Oczywiście największa aglomeracja miejska w całym Peru, oprócz kilku mało istotnych wad, może poszczycić się wieloma zaletami.
Bogatą przeszłość Limy w dalszym ciągu zaświadczają zabytki pochodzące z czasów kolonialnych, pozostające w opozycji do nowoczesnego budownictwa, reprezentowanego przez liczne drapacze chmur. Lima to miasto ogromnych kontrastów, gdzie przepych obecny w centrum stolicy miesza się z biedą slumsów zlokalizowanych na peryferiach. 

Na miejscu czekają na nas niezapomniane wrażenia i niespotykane atrakcje turystyczne.  To wszystko urozmaica panujący klimat, który od czasu do czasu spowija wszystkie budynki mglistymi chmurami. Bo Lima to piękne miasto o lekko tajemniczym charakterze.  Zdecydowanie najciekawszym miejscem w całej Limie jest plac Plaza Mayor, gdzie będziemy mogli podziwiać Pałac Rządowy, katedrę, Pałac Arcybiskupi, a także pozostałe peruwiańskie atrakcje turystyczne. Stąd dojdziemy do ulic handlowych Limy, a także odnajdziemy najtańsze hotele w mieście. 

Zespół urbanistyczny starego miasta został w roku 1988 wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Niedaleko Plaza Mayor znajduje sie także jedyny w Limie dworzec kolejowy, skąd odjeżdża słynna kolej Malinowskiego – najwyżej położona kolej na świecie, która na przełęczy Ticlio wspina się do wysokości 4818 m n.p.m.

Starówka Limy to przede wszystkim osiedla zamieszkiwane przed biedniejszą ludność, najlepiej jednak omijać je podczas swojego pobytu w stolicy. Za turystyczną część Limy uznaje się południowe przedmieścia, gdzie znajdziemy liczne restauracje i ekskluzywne sklepy z odzieżą. Spędzając wczasy w Limie nie można ominąć miejscowych muzeów, które prezentują zbiory miejscowych artystów. Do najciekawszych z nich należą: Museo de la Nación – najlepsza ekspozycja archeologiczna, teatr i sale, w których organizowane są wykłady o kulturze peruwiańskiej; Museo de Oro del Perú – dzieli się na dwa budynki, muzeum złota oraz muzeum militariów; Museo Rafael Larco Herdera – muzeum, które może pochwalić się największą kolekcją ceramiki na świecie. 

W Limie znajduje się ogromny plac targowy, zlokalizowany na północny zachód od skrzyżowania Ayacucho i Ucayali. Na straganie można kupić naprawdę wszystko - poczynając od tradycyjnego rzemiosła, aż po różnego rodzaju pamiątki niepożyteczne, a czasami wręcz kiczowate. 

Podstawowym terenem wypoczynkowym miasta jest wybrzeże Oceanu Spokojnego - na odcinku 60 km ciągną się plaże z licznymi kąpieliskami. Do najpopularniejszych należą te, które tworzą tzw. Wybrzeże Costa Verde. 

Lima jest miastem kontrastów, ale to właśnie ta cecha czyni ją wyjątkową i niepowtarzalną. Lima pachnie klimatem Ameryki Południowej, pławi się w luksusie, ale i zaskakuje skromnością i ubóstwem. 

Jedno natomiast mamy zagwarantowane – satysfakcję, którą przywieziemy z podróży do tego miasta.